Halka arz süreçleri, sermaye piyasalarının dinamiklerini şekillendiren önemli bir faktör. 2024 yılına ilişkin halka arz trendlerini analiz ederken, 20 Şubat tarihi itibarıyla üç şirketin halka arz işleminin gerçekleştiğini ve iki şirketin de Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından onay aldığını görüyoruz. 2023 yılında ABD ve Avrupa’da gerçekleşen halka arz sayısı önceki yıla göre azalırken, İstanbul Borsası için rekorların kırıldığı bir yıl olmuştu.
İçinde bulunduğumuz yılın ilk aylarında yaşanan halka arz sayısındaki bu azalma yılın geneline yayılacak mı? Halka arz sayısındaki bu düşüşün nedenler nelerdir? Birçok yatırımcı ve piyasa oyuncusu 2024 stratejilerini belirlemeden önce bu sorulara yanıt bulmaya çalışıyor.
Akla gelen ilk makul yanıt son aylarda piyasalarda yaşanan olumsuz rüzgarların etkisi. Bunun nedenlerden sadece birisi ve belki de en az etkili olduğunu söylemek yanlış olmaz. Durumu doğru analiz etmek ve 2024 beklentilerini doğru belirlemek için son iki ayda yaşanan bir dizi gelişmeyi hızlıca hatırlamakta fayda var.
Mevzuat değişiklikleri ve enflasyon muhasebesi
SPK, 29 Aralık 2023 tarihli 2023/81 sayılı Bülteni’nde, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından 23.11.2023 tarihinde yapılan duyuruya paralel olarak duyurduğu Türkiye Muhasebe/Finansal Raporlama Standartları’nı uygulayan finansal raporlama düzenlemelerine tabi ihraççılar ile sermaye piyasası kurumlarının, 31.12.2023 tarihi itibarıyla sona eren hesap dönemlerine ait yıllık finansal raporlarından başlamak üzere TMS 29 hükümlerini uygulamak suretiyle enflasyon muhasebesi uygulamasına karar verdi.
Türkiye Muhasebe/Finansal Raporlama Standartları’na ilişkin düzenlemeler ve enflasyon muhasebesi uygulaması, halka arz süreçlerine yönelik yeni bir çerçeve oluşturuyor. Bu değişiklikler, şirketlerin finansal raporlama ve muhasebe standartlarını yeniden değerlendirmelerini gerektirirken, halka arz için gerekli finansal büyüklüklerin değiştirilmesini ve piyasaya giriş koşullarını sıkılaştırıyor.
Sermaye Piyasası Kanunu kapsamında halka arz için gerekli finansal tablo büyüklüklerindeki artışlar, pay hakkındaki kısıtlamalar ve yükümlülükler
Yine aynı tarihte yayınlanan 2023/82 sayılı SPK Bülteni ile ilk halka arz için gerekli finansal tablo büyüklüklüğü 750 milyon Türk Lirası’na, aktif büyüklüğü ise 1 milyar 500 milyon Türk Lirası’na yükseltildi.
SPK’nın 2024 yılı için tespit etmiş olduğu yeniden değerlemeye tabi tutarlar neticesinde 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nda ve 2499 sayılı mülga Sermaye Piyasası Kanunu’na dayanılarak çıkarılmış ve halen yürürlükte olan düzenlemelerde yer alan yeniden değerlemeye tabi tutarlar da değişti:
- Payları ilk defa halka arz edilecek ortaklıkların, ek satış hariç halka arz edilecek paylarının halka arz fiyatı baz alınarak hesaplanacak piyasa değerine göre 400 milyon liranın altında olması durumunda satılamayan payların tamamı, 400 milyon lira ile 800 milyon lira arasında olması durumunda ise satılamayan payların 400 milyon liraya olan kısmının tamamı, bunu aşan kısmın ise yarısı için aracı kuruluşların halka arz fiyatı üzerinden bu payları satın alacağına ilişkin olarak şirkete karşı yüklenim zorunluluğu getirildi.
- Payları ilk defa halka arz edilecek ortaklıkların ek satış hariç halka arz edilecek payların halka arz fiyatı baz alınarak hesaplanan piyasa değerinin 500 milyon liranın altında olması durumunda halka arz edilecek payların yüzde 25’i ortakların yeni pay alma hakkı tamamen kısıtlanarak satışa hazır bekletilecek.
SPK’nın belirlediği yeni değerleme tutarları ve halka arz edilecek paylara ilişkin yükümlülükler, hem halka arzı düşünen şirketler için hem de aracı kuruluşlar için ek maliyetler ve yükümlülükler anlamına geliyor. Yeni düzenlemeler, özellikle küçük ve orta ölçekli işletmeler için halka arza girişimini daha zor ve maliyetli hale getirdi.
Kısaca yaşanan enflasyonist dönem sonrasında yukarıda değindiğimiz zorunlu mevzuat değişiklikleri ve İstanbul Borsası’nda son birkaç aydır hissedilen olumsuz rüzgarlar piyasa şartlarını olumsuz yönde etkiliyor. Bu şartlar altında halka arzlarda yaşanan bu geçici azalma rahatlıkla anlaşılabilir. Bu durum, halka arz planları üzerinde yeniden düşünmeyi gerektiren bir faktör olarak karşımıza çıkıyor.
2024 yılında halka arz beklentileri
Peki, 2024 yılının kalan ayları ne getirecek? Bu çerçevede, halka arz rakamlarında rekorlarla anılacak bir yıl olması beklenmese de şu an SPK onayında bekleyen şirketler dikkate alındığında yine hatırı sayılır bir halka arz sayısını yakalayacağımızı beklemek doğru olur.
2024 yılı halka arz trendlerini şekillendirecek bu faktörler, yatırımcıların ve piyasa oyuncularının stratejilerini belirlemede dikkate alınması gereken önemli unsurlar. Yılın ilerleyen dönemlerinde, bu trendlerin nasıl evrildiğini ve halka arz piyasasının dinamiklerinin nasıl değiştiğini gözlemlemek, sermaye piyasaları için kritik öneme sahip olacak. Önümüzdeki dönemde, halka açılmayı planlayan şirketlerin, genel olarak mevzuat değişikliklerine, piyasa koşullarına ve yatırımcı beklentilerine uygun stratejiler geliştirmeleri büyük önem taşıyor.
2024 yılının hemen başında yaşanan bu değişimlerin ülkemizdeki yatırım iklimine etkilerine ve halka açılmayı planlayan şirketlerin dikkat etmesi gerekenlere “2024 yılı halka arz trendleri” yazı dizimizde yer vermeye devam edeceğiz. Mutlaka takip edin…
